Giảm khai thác nước ngầm, đảm bảo bền vững cho khu vực ĐBSCL

Tại hội thảo, các đại biểu cùng chung nhận định tình trạng sụp lún đất khu vực ĐBSCL có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính do sử dụng nguồn tài nguyên nước ngầm quá mức. Tốc độ sụp lún ở ĐBSCL như hiện nay sẽ đe doạ những diện tích trũng, đồng thời, việc khai thác nước ngầm thiếu kiểm soát dẫn tới nguồn nước bị ô nhiễm và bị xâm nhập mặn. Trước những thách thức đặt ra, cần tăng cường sử dụng nước mặt để thay thế sử dụng nước ngầm; khôi phục các sông ngòi và hạn chế lúa vụ 3 ở những vùng nguy cơ hạn mặn, thiếu nước sản xuất.

TS. Đặng Kiều Nhân, Viện trưởng Viện nghiên cứu Phát triển ĐBSCL, trường Đại học Cần Thơ, chia sẻ, hiện nay, khuynh hướng sử dụng nước mưa của người dân ngày càng ít đi. Trong khi đó khu vực bán đảo Cà Mau ngày càng khai thác quá mức, cầu nhiều hơn cung dẫn đến suy thoái nguồn nước dưới đất, sụp lún bề mặt đất ngày càng gia tăng. Cần giảm khai thác nước dưới đất, tăng cường sử dụng nước mặt cho sinh hoạt và sản xuất tại các tỉnh ĐBSCL.

Việc khai thác nước dưới đất quá mức sẽ dẫn đến sụp lún bề mặt đất ngày càng nhiều, làm ngập cục bộ khi có mưa lớn, hay triều cường cao.

PGS.TS Văn Phạm Đăng Trí, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Biến đổi khí hậu, trường Đại học Cần Thơ, đề xuất, cần có phương án giảm khai thác nước dưới đất, tăng cường công tác dự trữ, sử dung nước mặt. Nước ngọt phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt là rất cần thiết. Mỗi địa phương cần phải quy hoạch, xây dựng giải pháp thích ứng phù hợp cho từng vùng, từng địa bàn. Đặc biệt, phải quy hoạch hệ thống sông ngòi, các hồ trữ nước ngọt để phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt của người dân trước biến đổi khí hậu như hiện nay.

Bà Dương Thị Ngọc Tuyền, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Cà Mau, thông tin, theo kết quả thăm dò, tổng trữ lượng khai thác tiềm năng nước dưới đất của Cà Mau khoảng 5,1 triệu m3/ngày. Hiện, tỉnh có 175.904 giếng khoan khai thác nước dưới đất với tổng lưu lượng 426.459 m3/ngày. Như vậy, trữ lượng khai thác tiềm năng nước dưới đất còn lại khoảng 4,7 triệu m3/ngày. Kết quả nghiên cứu về sụp lún đất do khai thác nước dưới đất từ Viện địa kỹ thuật Hoàng gia Na Uy (NGI) cho thấy, trên địa bàn tỉnh chưa phát hiện khu vực nào xảy ra sự cố sụp lún đất do khai thác nước dưới đất.

Hiện, Cà Mau có 175.904 giếng khoan khai thác nước dưới đất, trong đó có nhiều giếng khoan không còn sử dụng, cần được trám lấp để bảo vệ nguồn nước dưới đất.

“Để bảo vệ nguồn nước dưới đất giảm sự ô nhiễm, đã qua, Cà Mau đã triển khai trám lấp hàng ngàn giếng khoan nhỏ lẻ không còn sử dụng. Đặc biệt, đẩy mạnh công tác tuyên truyền người dân tự trám lấp các giếng đã hư, không sử dụng và tăng cường dự trữ nước mưa để phục vụ sản sản xuất và sinh hoạt”, bà Tuyền cho biết thêm.

Tại hội thảo, nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý còn chia sẻ các vấn đề liên quan đến nguồn tài nguyên nước dưới đất và sụp lún của từng địa phương nói riêng, vùng ĐBSCL nói chung, đồng thời đề xuất những giải pháp, khuyến nghị trong quản lý, khai thác tài nguyên nước dưới đất và vấn đề sụp lún, hướng đến việc sử dụng bền vững tài nguyên nước ở vùng ĐBSCL./.

Trung Đỉnh